หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ (หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์)

พันตรี หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ อดีตนักการเมือง และรัฐมนตรีหลายกระทรวง หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ มีชื่อจริงว่า หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์ เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2445 ณ ถนนตรีเพชร อำเภอพระนคร จังหวัดพระนคร โดยเป็นบุตรคนที่ 2 ของ หม่อมราชวงศ์เล็ก และหม่อมหลวงปุ้ย เดชาติวงศ์

จบการศึกษาจากโรงเรียนเทพศิรินทร์ จากนั้นได้ทุนของกรมรถไฟหลวงไปศึกษาวิชาวิศวกรรมโยธา ที่ประเทศอังกฤษ เมื่อ พ.ศ. 2463 จนสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีสาขาวิศวกรรมโยธา มหาวิทยาลัยเบอร์มิงแฮม จากนั้นกลับมารับราชการที่กรมรถไฟหลวงเมื่อปี พ.ศ. 2469 จนกระทั่ง พ.ศ. 2477 ย้ายเข้ารับราชการในตำแหน่งนายช่างชั้น 2 กองทาง กรมโยธาเทศบาล และได้เลื่อนขั้นเป็นหัวหน้ากองทาง นายช่างใหญ่ กรมโยธาเทศบาล และดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมทางหลวง เมื่อปี พ.ศ. 2484 โดยระหว่างรับราชการในกองทางและกรมทางหลวง โดยมีผลงานอำนวยการสร้างทางหลวงหลายสาย เช่น ทางสายตาก-แม่สอด, สายแม่สาย-เชียงตุง เป็นต้น ต่อมาขึ้นเป็นปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม เมื่อปี พ.ศ. 2486

ในทางการเมือง หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ ได้เข้าร่วมกับคณะราษฎรฝ่ายพลเรือน ทำการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี พ.ศ. 2475 และได้รับแต่งตั้งให้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) เป็นการชั่วคราวและเป็นรัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวง (ร.ม.ต.ลอย) อีกทั้งในช่วงสงครามมหาเอเชียบูรพา ก็ได้เข้าร่วมกับขบวนการเสรีไทย

และเคยดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม 2 สมัย ในรัฐบาลที่มี จอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี, เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ในรัฐบาลที่มี นายปรีดี พนมยงค์ เป็นนายกรัฐมนตรี และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมในรัฐบาล พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี

ด้านชีวิตครอบครัว หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ สมรสกับหวลกลิ่น เดชาติวงศ์ (นามสกุลเดิม: ศรุตานนท์) ธิดาเจ้าหวมนวล ศรุตานนท์ (ราชธิดาในเจ้าพิริยเทพวงษ์) มีบุตรธิดารวมทั้งสิ้น 3 คน

หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ ถึงแก่อนิจกรรมด้วยอุบัติเหตุขณะนั่งรถยนต์เดินทางไปตรวจสภาพทางรถไฟสายกาญจนบุรี-พม่า ที่ฝ่ายสัมพันธมิตรยึดมาจากญี่ปุ่น รถยนต์ตกเหวลึก 16 เมตร ถึงแก่อนิจกรรมทันที เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2490 สิริอายุได้ 45 ปี

หลังจากถึงแก่อนิจกรรมไปแล้ว ทางรัฐบาลได้ทำการตั้งชื่อสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาบนถนนพหลโยธินในเขตตัวอำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ ว่า "สะพานเดชาติวงศ์" เพื่อเป็นอนุสรณ์รำลึกถึงด้วย

ควง อภัยวงศ์ • หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์) • สพรั่ง เทพหัสดิน ณ อยุธยา • หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์ • ทองอินทร์ ภูริพัฒน์ • พระยาประกิตกลศาสตร์ (รุณชิต กาญจนะวณิชย์) • มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ • หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์ • พระยาศรีพิชัยสงคราม (เจริญ จันฉาย) • พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) • ปฐม โพธิ์แก้ว • สวัสดิ์ สวัสดิ์รณชัย สวัสดิเกียรติ • ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี • บัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา • พงษ์ ปุณณกันต์ • ทวี จุลละทรัพย์ • ชลี สินธุโสภณ • เชาวน์ ณศีลวันต์ • สุรัตน์ โอสถานุเคราะห์ • ศิริ สิริโยธิน • ทวิช กลิ่นประทุม • เลอศักดิ์ สมบัติศิริ • สุรกิจ มัยลาภ • สมพร บุณยคุปต์ • อมร ศิริกายะ • สมัคร สุนทรเวช • บรรหาร ศิลปอาชา • มนตรี พงษ์พานิช • นุกูล ประจวบเหมาะ • วินัย สมพงษ์ • วิชิต สุรพงษ์ชัย • วันมูหะมัดนอร์ มะทา • สุวัจน์ ลิปตพัลลภ • สุเทพ เทือกสุบรรณ • สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ • พงษ์ศักดิ์ รักตพงศ์ไพศาล • ธีระ ห้าวเจริญ • สันติ พร้อมพัฒน์ • โสภณ ซารัมย์ • สุกำพล สุวรรณทัต • จารุพงศ์ เรืองสุวรรณ • ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ • ประจิน จั่นตอง • อาคม เติมพิทยาไพสิฐ

(รัฐมนตรีช่วย) วิลาศ โอสถานนท์ • หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย) • สพรั่ง เทพหัสดิน ณ อยุธยา • หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์ • ชม จารุรัตน์ • สวัสดิ์ สวัสดิ์รณชัย สวัสดิเกียรติ • ปฐม โพธิ์แก้ว • ประเสริฐ สุดบรรทัด • หลวงชำนาญอรรถยุทธ์ (เอื้อน กุลไกรเวส) • ประมาณ อดิเรกสาร • ไสว ไสวแสนยากร • เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร • พงษ์ ปุณณกันต์ • จรูญ เฉลิมเตียรณ • เนตร เขมะโยธิน • ชลี สินธุโสภณ • อุทัย วุฒิกุล • ประจวบ สุนทรางกูร • ศรีภูมิ ศุขเนตร • อุทัย พิมพ์ใจชน • สมศาสตร์ รัตนสัค • บุญยง วัฒนพงศ์ • อนันต์ ภักดิ์ประไพ • ประทวน รมยานนท์ • บุญเกิด หิรัญคำ • ประชุม รัตนเพียร • สนอง นิสาลักษณ์ • ประสงค์ สุขุม • ประสิทธิ์ ณรงค์เดช • ประสงค์ คุณะดิลก • อมร ศิริกายะ • เทพ กรานเลิศ • พล เริงประเสริฐวิทย์ • ทินกร พันธุ์กระวี • ยศ อินทรโกมาลย์สุต • ชาญ มนูธรรม • ชุมพล ศิลปอาชา • วีระ มุสิกพงศ์ • มนตรี พงษ์พานิช • บุญเทียม เขมาภิรัตน์ • สนั่น ขจรประศาสน์ • สุรพันธ์ ชินวัตร • นิคม แสนเจริญ • เอนก ทับสุวรรณ • สุวัจน์ ลิปตพัลลภ • เจริญ เชาวน์ประยูร • หม่อมหลวงเชิงชาญ กำภู • วิโรจน์ แสงสนิท • สุเทพ เทพรักษ์ • เสนาะ เทียนทอง • กำชัย เรืองกาญจนเศรษฐ์ • จรัส พั้วช่วย • ไสว พัฒโน • ทวี ไกรคุปต์ • สมศักดิ์ เทพสุทิน • พินิจ จารุสมบัติ • สุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ • เดช บุญ-หลง • สมบัติ อุทัยสาง • พีระพงศ์ ถนอมพงษ์พันธุ์ • ชัยภักดิ์ ศิริวัฒน์ • พิมพา จันทร์ประสงค์ • ดิเรก เจริญผล • อร่าม โล่ห์วีระ • สมพงษ์ อมรวิวัฒน์ • ประดิษฐ์ ภัทรประสิทธิ์ • สนธยา คุณปลื้ม • เผดิมชัย สะสมทรัพย์ • โชคสมาน สีลาวงษ์ • อิทธิ ศิริลัทธยากร • ไชยา สะสมทรัพย์ • จองชัย เที่ยงธรรม • ประชา มาลีนนท์ • พงศกร เลาหวิเชียร • นิกร จำนง • พิเชษฐ สถิรชวาล • วิเชษฐ์ เกษมทองศรี • อดิศร เพียงเกษ • ภูมิธรรม เวชยชัย • ชัยนันท์ เจริญศิริ • สรรเสริญ วงศ์ชะอุ่ม • ทรงศักดิ์ ทองศรี • อนุรักษ์ จุรีมาศ • โสภณ ซารัมย์ • วราวุธ ศิลปอาชา • ประจักษ์ แกล้วกล้าหาญ • เกื้อกูล ด่านชัยวิจิตร • สุชาติ โชคชัยวัฒนากร • ชัจจ์ กุลดิลก • กิตติศักดิ์ หัตถสงเคราะห์ • ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ • พฤณท์ สุวรรณทัต • ประเสริฐ จันทรรวงทอง • พ้อง ชีวานันท์ • อาคม เติมพิทยาไพสิฐ • ออมสิน ชีวะพฤกษ์